بررسی برخی از انعکاس ها در انسان

در بدن ما گاهی اوقات کارهایی صورت می گیرد که به صورت غیر ارادی،بسیار سریع و بدون تفکر و اغلب جهت حفاظت از بخش های بدن به کار می رود چنین اعمالی انعکاس گفته می شود. پس می توان گفت انعکاس پاسخی ناگهانی، غیر ارادی و بدون فکر قبلی به یک محرک می باشد.

اعمالی مانند عقب کشیدن دست از جسم داغ ، ترشح بزاق با مشاهده غذا و پلک زدن چشم ریزش اشک در مقابل گرد و غبار وارد شده به آن و عطسه و سرفه،خمیازه یا تغییر قطر مردمک چشم در برابر نور از انعکاس ها هستند.

در یک عمل انعکاسی ،دست کم یک محرک،یک عصب حسی و یک مرکز عصبی، یک عصب حرکتی ویک اندام عمل کننده، دخالت دارند. مسیری را که جریان عصبی در هر انعکاس طی می کند قوس رفلکس گویند.

نخاع مرکز بسیاری از اعمال انعکاسی می باشد و گروهی از انعکاس ها توسط مغز کنترل می شوند. پرش زانو و جمع کردن دست ها انعکاس نخاعی می باشد و عمل بلع،استفراغ و مکیدن شیر عمل انعکاسی پیچیده مغز می باشد.

آزمایش شماره ۱

عنوان آزمایش: انعکاس چشمی

وسایل مورد نیاز: چراغ قوه – چکش پزشکی

روش کار:

انعکاس نوری مردمک چشم: به مردمک چشم هم گروهی خود در نور متوسط نگاه کنید و پس از آن به کمک چراغ قوه در چشم او نور بتابانید، مشاهده خواهید کرد که قطر مردمک کاهش می یابد. از فرد بخواهید که یک تا دو دقیقه چشم خود را بسته و سپس در حالی که نور چراغ را مستقیما در مقابل چشمان او گرفته اید از اوبخواهید تا آن ها را باز کند، در این حالت نیز تغییر قطر مردک را مشاهده خواهید کرد.

آزمایش شماره ۲

عنوان آزمایش: انعکاس تطابقی در مردمک چشم

روش کار: نوک انگشت خود را در مقابل چشم هم گروهی خود با کمی فاصله بگیرید و از او بخواهید که به آن خیره شود بعد از آن انگشت خود را در امتداد افق به بینی شخص نزدیک کنید در این شرایط قطر مردمک چشم با نزدیک شدن انگشت تنگ تر می شود.

آزمایش شماره ۳

عنوان آزمایش: انعکاس مژگانی- نخاعی چشم

به طور ناگهانی از پشت هم گروهی خود نیشگون بگیرید اتساع قطر مردمک به صورت انعکاسی ایجاد می گردد.

آزمایش شماره۴

عنوان آزمایش: انعکاس قرنیه

دست خود را ناگهان به سمت چشم های هم گروهی خود ببرید بسته شدن پلک ها به طور انعکاسی جهت جلوگیری ازآسیب چشم انجام می گیرد.

نکته: مراقب باشید به هم گروهی خود آسیب نزنید

آزمایش شماره۵

عنوان آزمایش: انعکاس جهشی زانو(تک سیناپسی و یک طرفه)

هم گروهی خود را بر روی یک صندلی به نحوی بنشانید که پاهایش کاملا آزاد و متحرک باشد. با کمک یک چکش پزشکی به آرامی ضربه ای به تاندون کشکی وارد کنید در اثر انقباض رفلکسی عضله چهار سر ران ساق پا به طرف جلو پرتاپ می شود.

آزمایش شماره ۶

عنوان آزمایش: انعکاس قوزک پا

روش کار:

هم گروهی خود را طوری روی صندلی یا چهار پایه بنشانید که ران و ساق پا زاویه قائمه ایجاد کنند، حال توسط چکش مخصوص پزشکی ضربه ای به وتر آشیل بزنید، بر اثر انقباض عضله سه سر ساق کف پا خم می شود و اگر با کف دست پای فرد را لمس کنید این حرکت را بهتر حس خواهید کرد.

آزمایش شماره ۷

عنوان آزمایش: انعکاس سطحی

روش کار:

در افراد بالغ تحریک کف پا با سوزن در امتداد کنار خارجی آن سبب خم شدن انگشتان پا به طرف داخل می گردد. این انعکاس در کودکان به دلیل عدم تکامل میلینی شدن راه های هرمی به صورت جمع شدن پا به طرف داخل مشاهده می گردد.